नेवाः तजिलजि पुचः व्यास नगर समितिं न्हूगु पुस्तायात नेवाः तजिलजिया थी थी पक्षयाबारेय् थुइकेगु ज्या याःगु दु । नेवाः तजिलजिया संरक्षण व प्रवद्र्धनया निंतिं समितिं न्हू पुस्तायात नेवाः समुदायलिसें स्वापू दूगु थी थी तजिलजियाबारेय् ध्वाथुइकेगु ज्या याःगु खः ।
समितिं न्हू पुस्तायापिंत स्वलातक नेवाः समुदायया धिमे बाजं, परम्परागत सङ्गीत, हुलाप्याखँ स्यंगु धकाः समितिया नायः सन्देशनारायण श्रेष्ठं धयादिल । न्हू पुस्तायापिंसं नेवाः तजिलजि ल्वःमंकायंकूगुलिं थुकिया संरक्षणया निंतिं स्वलायंकंया प्रशिक्षण न्ह्याकूगु वय्कःया धापू दु । वय्कलं धयादिल, “नेवाःतय् तजिलजि संरक्षण यायेमाः धकाः न्ह्यचिलागु खः । व्यास नगरपालिका दुनेया पीम्ह ल्याय्म्ह ल्यासेतय्त स्वलातक थी थी सीप स्यनागु दु ।”
थुकी ब्वतिकाःपिंत सांस्कृतिक हुलाप्याखँ, धिमे प्याखँ, लाखे प्याखँ, टाकटुके प्याखँ, कुमारी प्याखँ स्यनाब्यूगु खः । “पुलांगु पुस्तां आःतक झीगु तजिलजि म्वाकाः च्वंगु दु, आः झीगु पाः खः”, वय्कलं धयादिल, “भाषा तजिलजि ल्वःमंके मज्यु । पुलांगु पुस्तापाखें न्हूगु पुस्तायात सीप लःल्हायेगु कुतः यानाःगु दु ।”
ब्वतिकाःपिंत सुदीप श्रेष्ठं प्रशिक्षण बियादीगु खः । प्रशिक्षणया लिपांगु दिं शनिबाः ब्वतिकाःपिंसं नेवाः सांस्कृतिक सम्पदा न्ह्यब्वःगु खः ।
ज्याझ्वलय् व्यास नगरपालिकाया प्रमुख वैकुण्ठ न्यौपानें नेपालय् तजिलजि व परम्परां हिन्दु धर्मया संरक्षण याःगु धयादिल । नेवाः तयेगु मौलिक तजिलजि संरक्षणया निंतिं व्यास नगरपालिका न्ह्याबलें तयार दूगु वय्कलं धयादिल ।
नेपाल आदिवासी जनजाति महासङ्घ तनहुँया पुलांम्ह नायः शङ्करनारायण श्रेष्ठं नेवाःतय्गु धर्म, तजिलजि व परम्परां राष्ट्रिय व अन्तरराष्ट्रिय स्तरय् मान्यता काःगुलिं आःया पुस्तायात तजिलजि लःल्हायेगु सकारात्मक जूगु धयादिल । नेपाःया म्हसिका धइगु हे नेवाः भाषां जूगुलिं सरकारं नेवाः तजिलजिया संरक्षणया निंतिं विशेष ज्याझ्वःत न्ह्याकेमाःगु वय्कःया धापू दु ।