अप्टिकल डिष्ट्रिव्युसन नेटवर्क (ओडिएन), इन्ट्रानेट व भौगोलिक सूचना प्रणाली (जिआइएस) छ्यलाय् वइगु ६ ला दुने लिच्वः वइकथं ज्या यायेत सूचना समितिया कजि लिसें प्रवक्ता नविन मानन्धरं सूचना प्रविधि विभागयात इनाप यानादीगु दु । बुधबाः समितिया मुँज्याय् प्रवक्ता मानन्धरं, विद्युतीय शासनया संंस्थागत विकास, थुकिया दिगोपना व आगामी योजना दयेकेगु निंतिं प्रणालीइ आधारित तथ्य व तथ्याङ्क उपलब्धताया खँय् बः बिसें प्रविधि पूर्वाधारया विकास व कार्यान्वयनय् बः बियादीगु खः ।
‘थुकथंया प्रणालीया निंतिं सह–प्रयोगया विधि नाला काये फइ । सरकारपिनि दथुया समन्वयया विधि जुइ फु ।’ प्रवक्ता मानन्धरं, हरेक पल न्हूगु आविष्कार जुयाच्वंगु खँ ल्ह्वनादिसें थौं तसकं आधुनिक धाःगु प्रविधि छुं दिनय् हे प्रयोग प्रतिकुल जुइधुंकीगु अवस्थाय् नेटवर्क स्थापना, लिज वा भाडाय् काये फइगु विषयया अध्ययन व लाभ लागतया सुक्ष्म विश्लेषण आवश्यक जूगु खँ न्ह्यथनादिल ।
मुँज्याय् सिसिटिभी क्यामरा जडानया निंतिं अप्टिकल डिष्ट्रिव्युसन नेटवर्क (ओडिएन) ज्याझ्वःयात प्रतिनिधि ज्याकथं कयाः महानगर थम्हं हे प्रणाली विकास याइबलय्या लाभ व लागत लिसें जडान जुइधुंकूगु प्रणालीमध्ये गुगुं छगूया नेटवर्क सहप्रयोगय् जुइगु लाभ व लागतय् विश्लेषण याःगु खः । सडकया अवस्थिति व अवस्थाया लिधंसाय् करिब २८० किलोमिटर भूमिगत सञ्जाल व करिब निद्वः व प्यसः किलोमिटर ओभरहेड (थांपाखें स्वाइगु) सञ्जालयात सहलहया खँचु दयेकूगु खः । केवुलिङ्या विषयस सहलह जूबलय् अप्टिकल फाइबर केबुल्स (ओएफसी), एरियल फाइबर अप्टिक नेटवक्स (एफओएन), अप्टिकल डिष्ट्रिव्युसन फ्रेम (ओडिएफ), अप्टिकल टर्मिनेसन बक्स (ओटिबी) लिसेंया प्रविधि, साधन व उपकरण, उपलब्धता व उपयोग सम्भावनाय् बः ब्यूगु खः ।
‘महानगरपालिकां ८५ गू केन्द्रपाखें सेवा वितरण यानाच्वंगु दु । थुज्वःगु केन्द्र थें मेमेगु सेवात थप यायेमाःगु अवस्था दु । थुगु् थासय् महानगरपालिकाया थीथी भौगोलिक अवस्थितिइ दु । थुकियात व्यवस्थित, सहज व नियमितताया सुनिश्चित यायेत नेटवर्किङ्क आवश्यकता दु ।’ मुँज्याय् समितिया सदस्य सचिव लिसें सूचना प्रविधि विभागया प्रमुख अनिरुद्र नेपालं धयादिल, ‘सेवालिसे स्वापु दुगु ३२ गू प्रणाली न्ह्यानाच्वंगु दु । छ्यलाय् वःगु प्रणालीयात व्यवस्थित यायेत नं नेटवर्किङ् व इन्ट्रानेट माःगु दु ।’
मुँज्याय् नेटवर्कविज्ञ केदार दाहालं सञ्जाल विकास व विस्तारय् लगानी व लाभया विषयस प्रस्तुतिकरण बियादीगु खः ।
भौगोलिक सूचना प्रणालीया खँचुइ महानगरपालिकाया नापी अधिकृत इञ्जिनियर अशोक श्रेष्ठं प्रस्तुतिकरण यासें तथ्याङ्क प्राप्त यायेगु, प्राप्त तथ्याङ्कया व्यवस्थापन यायेगु, क्षेत्रगत विश्लेषण याये फुसा थुकिं वःगु लिच्वतं तथ्यय् आधारित विकास व व्यवस्थापनय् महत्वपूर्ण ग्वाहालि दइगु न्ह्यथनादिल । थुकिं अवस्थिति (गन छु दु), अवस्था (गन दु), प्रवृत्ति (न्हापाया अवस्थां गुलि हिउपाः वल), ढाँचा (स्थानीय स्वरुप) व नमूना (यदि थथे जूसा छु जुइ धकाः सम्भावना स्वयाः विश्लेषण) प्राप्त जुइगु जूगुलिं थुकिया लिधंसाय् याइगु योजना तर्जुमा व बजेटया विनियोजन वास्तविक जुइ । श्रेष्ठं भौगोलिक सूचना प्रणालीं प्राप्त लाभया विषयस स्पष्ट यानादिल ।
थाय्बाय् प्रणालीइ आधारित तथ्याङ्क जुइगु, महानगरपालिका व वडाय् दुगु तथ्याङ्क एकीकृत जुइगु, भवन व पूर्वाधारया यथार्थ विवरण प्राप्त जुइगु, सडक, विजुली, खानेपानी, ढल पूर्वाधारया अद्यावधिक नक्सा प्राप्त जुइगु, भौगोलिक सूचना प्रणालीया मू लाभ खः । थुकी उपलब्ध जुइगु थाय्बाय् प्रणालीं फोहर व्यवस्थापनया विकसित आयाम छ्यले फइ । थाय्बाय् लिधंसाय् छेँया नक्सा दइ । सार्वजनिक सम्पत्तिया संरक्षण, अतिक्रमण जूगु सम्पत्ति, विपद व्यवस्थापनया निंतिं वास्तविकताय् आधारित विश्लेषण याये फइ । थथे जूगुलिं महानगरपालिकां भौगोलिक सूचना प्रणालीया छ्यलायात प्राथमिकताय् तःगु दु ।
थ्वयां न्ह्यः मेट्रिक प्रणालीइ आधारित छेँ ल्याः ब्यूगु खः । लिपांगु इलय् छुं छुं वडां ड्रोन सर्भेया ज्या याःगु दु । थ्वयां न्ह्यः वडा प्रोफाइल तयार याःगु खः । थुकथं सम्पादित ज्याया एकीकृत विवरण उपलब्ध मजूगुलिं प्राप्त उपलब्धीयात संस्थागत अभिलेखकथं रुपान्तरित याये फुसा थप ज्या याये मालीगु आवश्यकता दु ।