अशान्त मन

छन्हु बुद्धं धर्मदेशना वियाच्वंगु थासय् छम्ह मनू वन । वं धर्मदेशना सिधयेकाः बुद्धयात वन्दना यानाः धाल, ‘हे बुद्ध ! जि जिगु मन अशान्त जुयाः थन वयागु । जिगु थ्व अशान्त मनयात शान्त यायेत छिं ग्वाहालि याय् माल ।’
‘छंगु मन छाय् अशान्त ? छन्त छु जुल ?’
‘खतुं जि छम्ह आशावादी मनू । जि मचांनिसें जिमि बौया धा कथं ब्वने च्वने यानावया । तर जि तःधिकः जुइधुंकाः जिं जिमि बौ नं जि ब्वने धयागु विषय कयाः ब्वनेत स्वया तर जितः याके मबिउ । जिं इहिपा नं जि यम्ह मिसानापं याय् धया व नं याके मबिउ । इम्सं स्वःम्ह मिसानापं हे याके बिल । व मिसां जितः यक्व माया याइ । जिगु जीवनय् न्ह्यइपुगु दिं वइ धका च्वनाः वइत जिं ज्या याःगु छुं नं चित बुझे मजू । अले ज्या मयाः धकाः किच किच जक याइगु । उकिं जि जिन्दगी खनाः विरक्त जुयाः छेँ त्वःताः पिहाँ वया । ऋषिमुनिपिनिगु संगत यानाः मन भचा याउँसे च्वन । तर जितः माःगु ज्ञान जिं छाय् जिगु लागि म्वाय् मफुत धैगु जिं सिके मफुत । उकिं जि छलपोलयाथाय् वयागु ।’ धकाः कन ।
बुद्धं न्ह्यूख्वाः तयाः धया बिज्यात, ‘का जिं छन्त छगू ज्या बिइ छं यायेगु खः ला व ज्या यात धाःसा जिं छन्त ज्ञान बिइगु जुल ।’
बुद्धया खँ न्यनाः वं जिउ धकाः सहमति बिल । बुद्धं धयाबिज्यात, ‘थ्व थल जिं थम्हं हे ल्हातं किपाः कियाः दय्कागु । थ्व थल छन्त बी । छं थन गुलि नं ध्यानय् च्वनीपिं भिक्षुपिं इपिं दक्व सित लः हयाः ग्वाहालि यायेमाः । अले मेता खँ छं जिं मधातले धर्मदेशना बिउथाय् वय् खनी मखु । यदि छन्त जि नाप खँ ल्हाय् माःसा थ्व थल ज्वनाः जक वा ।’
हस् धकाः व मनुखं थल काल । न्हियान्हिथं भिक्षुपिन्त लः हयाः ग्वाहालि यानाच्वन । थथे यायां लच्छि बिते जुल । तर नं बुद्धं वयात धर्मदेशना बिइ थाय् मसःतू ।
व मनू आनन्द भिक्षुयाथाय् वनाः थःगु नुगः खँ कं वन ।
‘ई मत्यःनि जुइ । छन्त बिउगु व थल ला बुद्धया यःपिन्त बिइगु खः । उकिं छ बुद्धयात ययाः हे थ्व ज्या बिउगु जुइ धैर्य या ।’
धा धां मेगु लच्छि नं फुत । आः ला मजिल धकाः व मनू बुद्धं धर्म देशना बिया च्वंथाय् वन तर बुद्धं वयात मस्वः ।
‘ई मवःनि जुइ’ धकाः मन तयाः व मनू अनं वन । ई विना तुं च्वन । आ व मनूया धैर्य मन्त । वं बुद्धयाथाय् थल ज्वनाः वन । बुद्धं धयाबिज्यात, ‘छु जुल । ई बिना वने धुंकल । छिं जितः ज्ञान बिइत स्वःगु हे मखु । ई मवः नि ई वल कि जिं सःते नि छन्त ।’
व मनूयात छथु इतःमितः कन । व थलयात बँय् बस्वात थल चिचिचा कुचा जुइक तज्यात । थ्व कुचायात बुद्ध शान्त जुयाः मुना च्वन । व मनुयात मछासे च्वना वल । वं बुद्धयात बिन्ति यानाः न्यन, ‘जिगु ई गबले वइ ?’
अबलय् हे बुद्धं व मनूयात धर्मदेशना याय्थाय् सःता बिज्यात । अले धाल, ‘स्व छंगु दकले तधंगु धैगु मेपिंनाप आशा याय्गु खः । छं थम्हं ज्या याय्गु पलसा मेपिनिपाखें जक आश काल, उकिं छंगु मन शान्त मजूगु खः । छ छेँय् हुँ अले छं थःगु इच्छाकथं मेपिंपाखें मखु थम्हं ज्या पूुवंकेत स्व । अले छंगु मन शान्त जुइ ।
थुलि ज्ञान कयाः व मनू वन । आनन्द भिक्षुं न्यन, ‘मेपिन्त ला छिं ज्ञान बिइत थन हे तया बिज्याइ तर वयात वयागु गृहस्थ जीवनय् हे लित छ्वत व छाय् ?’
बुद्धं लिसः बियाबिज्यात, ‘छाय् कि मनुतय्सं गुलि नं ज्ञान सय्केसिइकी व गृहस्थ जीवनपाखें हे खः । वं व ज्ञान काय् मफुनि उकिं जि वयात थनं छ्वयागु खः ।’