दँय्दसं वैशाखकृष्ण पक्ष औँसीया दिं जन्मब्यूम्ह मांयात सम्मान यानाः न्यायेकीगु मांया ख्वाः स्वयेगु दिं थौं देय्न्यंकं मांयात साःसाःगु नसात्वँसा नकाः श्रद्धा भक्तिं न्यायेकाच्वंगु दु ।
शास्त्रय् उपाध्याय (पण्डित), आचार्य व अबुसिबें तःधंम्ह धयातःम्ह मांयात श्रद्धा, भक्ति, सम्मान व आदर यायेगु नापं वय्कःपाखें सुवाः कायेगु दिंया कथं थ्व नखःयात शास्त्रीयकथं कयातःगु दु । काय्म्हाय्पिंसं थौं सुथःन्हापां म्हो ल्हुयाः शुद्धजुयाः मांयात बाबांलागु वसः, नसात्वँसा बियाः आसिक कायेगु चलन दु । मां मदुपिंसं धाःसा माःया नामय् गुर्जु, पुरोहितयात निसलाः नापं भोजन याकाः मदुम्ह मां व वय्कलं याःगु महान् ज्यायात लुमंकेगु याइ ।
सनातन वैदिक शास्त्रय् सकल मनूतय्सं जीवनय् देवऋण, मनुष्यऋण व पितृऋण पुलेहेमाः धयातःगु दु । वैदिक सनातन धर्मग्रन्थय् ‘जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरियसी’ अथे धयागु जन्म बियातःम्ह मां व जन्मभूमि स्वर्गसिबें नं तःधं जुइ धकाः मां व जन्मभूमिया महत्व क्यनातःगु धर्मशास्त्रविद् नापं नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिया दुजः प्रा डा देवमणि भट्टराईं धयादीगु दु ।
सन्तानयात गुलातक प्वाथय् घानाः जीवन बिइगु जुयाः मांया महत्व मेपिंसिबें अप्वः दु । अबु सिबें मांया महत्व द्वःछिदुगं अप्वः जुइ धकाः शास्त्रीय ग्रन्थय् धयातःगु वय्कलं धयादिल । थुजाःगु महत्व दूगुलिं मांयात साःसाःगु नसात्वँसा व बाबांलाःगु वसः बियाः हनाः लय्तायेकेगु याइ ।
मदुम्ह मांया नामय् श्रद्धां निसला बिइ । वैशाख कृष्ण औँसीया दिं मदुम्ह मांनं आश याइगु जूगुलिं तर्पण, पिण्डदान व सिदादाननापं श्राद्ध याःसा लय्तानाः आसिक बिइ धयागु धर्मशास्त्रविद् भट्टराईं धयादील ।
मांया ख्वाः स्वयेगु नखःया लसताय् थौं चन्द्रागिरि नगरपालिकाय् च्वंगु मातातीर्थय् मेला लगे जुइ । मातातीर्थय् मेलाया सकल तयारी पूवंनेधुंकूगु नगरप्रमुख घनश्याम गिरीं धयादिल । थुगसिइ गुरु अस्त जूगुलिं व हलिंया छुं देय्स सूर्य ग्रहण खने दइगु जूगुलिं मांया ख्वाः स्वये मज्यूगु धाःसा थ्व मखूगु प्रचार धकाः समितिं धाःगु दु ।